Eind 2009 verschenen achter elkaar enkele boeken en artikelen over oefenen en over het al of niet bestaan van talent. Er leken zelfs stromingen te ontstaan. De ene richting beweerde dat uitsluitend oefenen iemand tot topprestaties brengt en dat zoiets als talent eenvoudigweg niet bestaat, dan wel nauwelijks een rol speelt. De andere stroming schreef over talent en ‘karakter’ als belangrijker aspecten dan aangeleerde vaardigheden bij het leveren van uitzonderlijke prestaties. Dit leek me een vreemde tegenstelling en mijn belangstelling was gewekt. Het concept van ‘deliberate practice’ was mij toen nog vreemd, maar toen ik het verzoek kreeg hierover voor dit boek een bijdrage te schrijven, heb ik dit uit nieuwsgierigheid van harte aangepakt. Deliberate practice is zo oud als de weg naar Rome en tegelijkertijd zo ‘hot’ als een concept maar zijn kan. Het is een concept in het hart van de hier beschreven discussie.
Deliberate practice
Dit hoofdstuk gaat over deliberate practice, dat wil zeggen bewust en weloverwogen oefenen. De vragen die in dit concept centraal staan, zijn: welke omstandigheden leiden ertoe dat het hoogste succes bereikt wordt, hoe ziet een oefenprogramma eruit en hoe (en hoelang) moet er geoefend worden? Mijn zoektocht begon bij Ericsson en is vooralsnog niet geëindigd, zoals in de laatste alinea’s van dit hoofdstuk zal blijken.
Iedereen kent wel iemand die ergens in uitblinkt, die talent heeft voor iets speciaals. In een strijkkwartet is er bijvoorbeeld één violist beduidend beter dan de anderen, terwijl ze toch allen op dezelfde jonge leeftijd begonnen zijn met vioollessen. Hoe komt het dat de één een topviolist wordt en de ander niet? Hoe wordt een arts een van de beste hartchirurgen ter wereld? Hoe wordt iemand grootmeester in schaken? Hoe wordt iemand topsporter? Met andere woorden: hoe wordt iemand toppresteerder? Veelal verklaren we dat door te zeggen dat zo iemand talent heeft. Maar is dat wel zo?
Veel onderzoek is gedaan naar hoe topprestaties bereikt worden. K. Anders Ericsson ontwikkelde een theorie over deliberate practice, bewust oefenen. Zijn onderzoek wees uit dat topprestaties altijd gebaseerd zijn op een extreme hoeveelheid oefentijd. Het is moeilijk, zo niet onmogelijk een toppresteerder te vinden, op welk gebied dan ook, die niet extreem hard heeft gewerkt. Hij stelt zelfs dat je ten minste tien jaar de tijd nodig hebt om ergens heel goed in te worden. Er is onderzoek gedaan naar deliberate practice op veel terreinen, zoals sport, muziek, schaken en chirurgie. Oefenprogramma’s zijn gedurende jaren gevolgd en gedocumenteerd. Altijd was de conclusie dat het strak volgen van een oefenprogramma volgens het model van deliberate practice uiteindelijk leidt tot topprestaties. Ericssons onderzoek resulteerde in een theoretisch raamwerk voor deliberate practice.
Biografie van K. Anders Ericsson
K. Anders Ericsson
K. Anders Ericsson werkt als hoogleraar Psychologie aan de Florida State University. In 1976 promoveerde hij aan de universiteit van Stockholm in Zweden. Vanaf 1980 was hij verbonden aan de University of Colorado, waar hij bleef tot 1992, met uitzondering van een periode van twee jaar (1987-1989), toen hij onderzoek deed aan het Max Planck Institute for Human Development and Education in Berlijn. Sinds 1991 onderzoekt en beschrijft hij het verwerven van expertise (excellente prestaties). Het begrip ‘deliberate practice’ komt dan voor het eerst naar voren.
Websites
The role of deliberate practice in the acquisition of expert performance
Expert Performance and Deliberate Practice (updated 2000)
Geef een reactie